VPNGids.nl Nieuws Kieswijzer privacy en online veiligheid Tweede Kamerverkiezingen 2021
David Janssen
Cybersecurity analist
Gepubliceerd:08-03-21
Inhoudsopgave
- Start de privacy-kieswijzer
- Overzicht: Zo denken de partijen over privacy en cybersecurity
- Stelling 1: Het vormen van privacywetgeving is een Europese aangelegenheid.
- Stelling 2: De sleepwet (Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten) moet worden afgeschaft.
- Stelling 3: In de strijd tegen terrorisme en andere dreigingen mogen overheidsinstanties persoonsgegevens van Nederlanders opvragen bij bedrijven en hier toegang toe hebben.
- Stelling 4: De Rijksoverheid en overheidsinstanties moeten transparanter zijn op digitaal gebied, bijvoorbeeld door gebruik te maken van toegankelijke open source systemen.
- Stelling 5: Digitalisering van het onderwijs en de zorg is een noodzakelijke ontwikkeling.
- Stelling 6: Data en persoonsgegevens van Nederlandse burgers moeten opgeslagen worden in Europese datacentra, niet in landen als de Verenigde Staten of China.
- Stelling 7: Om cybercrime tegen te gaan, moet substantieel worden geïnvesteerd in cyberexpertise bij de Nationale Politie en andere veiligheidsdiensten.
- Stelling 8: De Nationale Politie mag het gebruik van predictive policing uitbreiden om criminaliteit op een efficiënte manier aan te pakken.
- Stelling 9: De macht van big tech bedrijven zoals Google en Facebook moet worden beperkt met duidelijke en strikte regelgeving over het gebruik van persoonsgegevens voor commerciële doeleinden.
- Stelling 10: Om onwenselijke content op social media binnen korte tijd te verwijderen, is een vorm van supersnelrecht nodig. Ditzelfde geldt voor onterecht verwijderde online content.
- Stelling 11: De privacy van studenten moet worden beschermd door hen de mogelijkheid te geven de installatie van meekijksoftware bij online examens te weigeren.
- Stelling 12: Meekijksoftware vanuit de werkgever moet verboden worden om de privacy van thuiswerkers te waarborgen.
- Conclusie
- Opzet kieswijzer
- Partijen die we hebben benaderd maar die niet hebben deelgenomen:
Op 17 maart 2021 mag Nederland weer naar de stembus. Staan privacy en online veiligheid hoog op de agenda bij de verschillende politieke partijen? En welke partij denkt er hetzelfde over als jij? Om daarachter te komen, heeft VPNGids.nl een kieswijzer gemaakt die specifiek gericht is op deze onderwerpen. Zo kun je in één oogopslag zien welke partij jouw stem verdient als het gaat om online privacy en veiligheid.
Start de privacy-kieswijzer
Met onderstaande kieswijzer doorloop je 12 verschillende stellingen die te maken hebben met privacy, technologische ontwikkelingen en cybersecurity.
Deze zelfde stellingen zijn ook voorgelegd aan en beantwoord door VVD, CDA, D66, GroenLinks, Socialistiche Partij (SP), Partij voor de Dieren (PvdD), Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP), 50PLUS, BoerBurgerBeweging (BBB), Volt, Piratenpartij, Jezus Leeft, Libertaire Partij (LP) en De Groenen.
Overzicht: Zo denken de partijen over privacy en cybersecurity
Van elke stelling die we je eerder hebben voorgelegd, vind je hieronder terug hoe de diverse partijen daarover denken.Hiermee geven we partijen de kans hun standpunt toe te lichten, zodat er onderbouwing kan plaatsvinden en waar nodig nuances kunnen worden aangebracht. Vind je een specifieke stelling belangrijk, dan kun je dus gemakkelijk terugvinden hoe de politiek daarover denkt.
Stelling 1: Het vormen van privacywetgeving is een Europese aangelegenheid.
| Partij | Stelling | Toelichting Stelling 1 |
|---|---|---|
| VVD | Eens | Het bieden van goede privacywaarborgen is zowel een taak van de EU als van Nederland zelf. De EU kan bij grote grensoverschrijdende vraagstukken een belangrijke rol spelen om de privacy te waarborgen. |
| CDA | Zeer eens | Het CDA wil eigenaarschap van persoonsgegevens in Europees verband vastleggen. Hiermee geef je zekerheid en een sterke positie aan de burgers ten opzichte van platforms en bedrijven. Daarvoor willen wij niet alleen de grondwet, maar ook internationale verdragen aanvullen met digitale grondrechten. |
| D66 | Zeer mee eens | We willen volle kracht vooruit naar een sterke, uniforme Europese digitale markt. Met privacywetgeving op Europees niveau kunnen we Big Tech beteugelen en zetten we nieuwe mondiale digitale standaarden op basis van fundamentele mensenrechten. We pleiten voor een onafhankelijke Europese toezichthouder met meer middelen om privacywetgeving zoals de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) te handhaven. Daarnaast moet er een eerlijke techbelasting komen op Europees niveau. |
| GroenLinks | Zeer eens | Door de grootschalige toepassing van privacygevoelige technologieën en de grensoverschrijdende activiteiten van bijvoorbeeld sociale media is de noodzaak toegenomen om te voorzien in EU-brede privacyregels zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Voorkomen moet worden dat bedrijven die privacy schenden al te gemakkelijk kunnen uitwijken naar buurlanden om hun verdienmodel – het grootschalig verzamelen, bewerken en benutten van persoonlijke gegevens – voort te zetten zonder daarbij aan de geldende regels te voldoen. |
| SP | Eens | De privacy van de burgers is in de eerste plaats een aangelegenheid van de lidstaten zelf, ook in Nederland. Die verantwoordelijkheid kunnen landen niet afschuiven op de EU. Veel onderwerpen op het gebied van ICT hebben echter een grensoverschrijdend karakter en daarover moeten in Europees verband (minimum)afspraken worden gemaakt. |
| Partij voor de Dieren | Oneens | Wat de Partij voor de Dieren betreft kan er in Europa zeker samengewerkt worden aan goed privacybeleid. Het is en blijft echter de verantwoordelijkheid van de nationale regering om ervoor te zorgen dat er wetgeving is die de privacy voldoende beschermd. Lukt dat in Europa dan is dat prima. Lukt dat niet moet er nationaal beleid komen. Zo voorkomen we dat de verscheidenheid aan meningen in Europa ervoor gaat zorgen dat goed beleid uitblijft. |
| SGP | Oneens | Het opstellen van regelgeving rondom privacy is allereerst een binnenlandse justitiële aangelegenheid. Wel kan op EU-niveau op dit vlak coördinatie, samenwerking en bewustwording goed zijn, bijvoorbeeld in het kader van terrorismebestrijding of het tegengaan van de over-seksualisering van kinderen en jeugd. |
| 50PLUS | Oneens | In principe is privacywetgeving primair een nationale aangelegenheid. Voor zover privacy internationale veiligheid raakt, is er ook een afgeleide rol voor Europa. |
| BBB | Eens | Alle burgers in de EU hebben recht op dezelfde overkoepelende wetgeving. Uitzonderingen toestaan door lidstaten kan leiden tot het schenden van burgerrechten. |
| Volt | Eens | De Europese Unie besteedt al lange tijd aandacht aan dit onderwerp en heeft onder andere in 2018 de Algemene Verordening Persoonsgegevens tot stand gebracht. Dankzij deze wet hebben burgers in de lidstaten onder andere ‘het recht om vergeten te worden’ gekregen. Door de privacywetgeving in EU-verband te regelen, kunnen alle lidstaten en Europese burgers onder meer ook profiteren van gunstige privacy-wetgeving die in afzonderlijke lidstaten tot stand is gebracht. |
| Piratenpartij | Eens | De Europese Unie besteedt al lange tijd aandacht aan dit onderwerp en heeft onder andere in 2018 de Algemene Verordening Persoonsgegevens tot stand gebracht. Dankzij deze wet hebben burgers in de lidstaten onder andere ‘het recht om vergeten te worden’ gekregen. Door de privacywetgeving in EU-verband te regelen, kunnen alle lidstaten en Europese burgers onder meer ook profiteren van gunstige privacy-wetgeving die in afzonderlijke lidstaten tot stand is gebracht. |
| Jezus Leeft | Zeer eens | Geen toelichting |
| LP | Neutraal | We zijn niet voor een EU, maar EEG. Zolang de EU bestaat vinden we het waarborgen van privacy van het individu wel belangrijk. Gegevens van een individu zijn in onze ogen privaat bezit en het beschermen waard. |
| De Groenen | Zeer eens | Het GPDR (General Data Protection Regulation) is wetgeving van de Europese Unie. Privacy is een mensenrecht beschermd door de Raad van Europa (via EHMR). |
Stelling 2: De sleepwet (Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten) moet worden afgeschaft.
| Partij | Stelling | Toelichting Stelling 2 |
|---|---|---|
| VVD | Oneens | Het is cruciaal dat de diensten voldoende manieren, mensen en middelen hebben om terroristen ook op internet te kunnen opsporen en in de gaten te kunnen houden. Daarom hebben wij de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) gemoderniseerd en de afgelopen jaren extra geld vrijgemaakt voor de AIVD en de MIVD. Ook de komende jaren willen wij extra investeren in onze veiligheidsdiensten. |
| CDA | Zeer oneens | Het CDA vindt dat de bevoegdheden van de inlichtingen-en veiligheidsdiensten up to date moeten zijn. Dit gezien o.a. de technologische en maatschappelijke ontwikkelingen, terroristische dreigingen en cyberdreigingen. Bevoegdheden die noodzakelijk zijn om bedreigingen van de nationale veiligheid tijdig te kunnen onderkennen zijn ingekaderd in waarborgen die effectieve bescherming bieden tegen ongeoorloofde inbreuken op grondrechten, waaronder privacy. Daarover waakt ook de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD). |
| D66 | Neutraal | Met de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten hebben we een van de best gecontroleerde inlichtingendienst ter wereld met toezicht vooraf door de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) en achteraf door de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD). Uit de evaluatie dit jaar is echter gebleken dat er nog te vaak bulk data als relevant wordt verklaard, en dus zullen we de wet op dat punt moeten aanscherpen zodat de diensten niet te lang irrelevante gegevens kunnen bewaren en een verwijderplicht krijgen. |
| GroenLinks | Neutraal | GroenLinks is voor een goede wettelijke basis voor het werk van de inlichtingendiensten. De diensten hebben vergaande bevoegdheden en daarbij behoort een wet die het gebruik van die bevoegdheden regelt en rechtsbescherming biedt aan burgers. GroenLinks is het evenwel niet met alle waarborgen in de huidige wet eens. GroenLinks vindt dat de wet op een aantal punten moet worden aangescherpt. |
| SP | Zeer eens | De SP heeft tegen de sleepwet gestemd en ook volop campagne gevoerd voor een ‘nee’ in de referendumcampagne over de sleepwet. Helaas is met de uitslag van dit referendum nauwelijks iets gedaan. In die referendumcampagne kwamen ook problemen naar voren die in de huidige sleepwet nog steeds niet goed zijn geregeld. Daarom wil de SP een nieuwe wet. |
| Partij voor de Dieren | Zeer eens | Ondanks een duidelijk “Nee” van Nederland bij het referendum, werd de Sleepwet voor massale inzameling van data toch ingevoerd. De Partij voor de Dieren heeft tegen de Sleepwet gestemd. De Partij voor de Dieren wil dat de Sleepwet wordt ingetrokken. Wat ons betreft komt er een nieuwe privacyvriendelijke Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv). Overigens zijn er ook andere grote zorgwekkende (data) wetsvoorstellen die moeten worden ingetrokken. Bijvoorbeeld de ‘Super-SyRi’ wet (de WGS) die nu voorligt bij de Eerste Kamer. |
| SGP | Oneens | De Wiv is nodig voor de bescherming van de veiligheid van de samenleving. Er zijn goede waarborgen in de wet opgenomen om te zorgen dat de AIVD alleen gegevens mag verzamelen onder strikte voorwaarden en nadat daar toestemming voor is gegeven. |
| 50PLUS | Oneens | De Wet is op 11 juli 2017 in de eerste Kamer aangenomen, met steun van SGP, CU, VVD, PvdA, CDA, 50PLUS, OSF en PVV. Ook de Tweede-Kamerfractie stemde eerder voor. Een wetsevaluatie is zeker goed, maar het is ook van belang Inlichtingendiensten de instrumenten in handen te geven die ze nodig hebben. |
| BBB | Eens | Criminele en terroristische activiteiten blootleggen moet je doen via gerichte onderzoeken door specialisten. Verdachte mensen mag je afluisteren en data van verzamelen. Voor onschuldige burgers is dit een ernstige aantasting van hun privacy, zeker omdat de gegevens van alle Nederlanders kunnen worden gedeeld met de geheime diensten van andere landen. Dit zijn ook gegevens die helemaal niet zijn geanalyseerd en waarvan we niet weten of die tegen onze burgers kunnen worden gebruikt. Ook is het onduidelijk bij welke technologieën deze dataverzameling nog worden gebruikt. |
| Volt | Eens | Met de Sleepwet mogen de AIVD en MIVD berichten onderscheppen, ook die van mensen die geen bedreiging vormen, en dit zonder politieke controle. Deze wet staat de AIVD en de MIVD ook toe die data met buitenlandse geheime diensten te delen. Deze problemen moet snel verholpen worden en de wet moet worden aangepast. Onze burgerrechten worden zo onvoldoende beschermd. |
| Piratenpartij | Zeer eens | De sleepwet heeft onvoldoende waarborgen om grootschalige schendingen van privacy en gegevensbescherming te voorkomen. De toezichthouders hebben onvoldoende mogelijkheden om misbruik van bevoegdheden te voorkomen. Dit gaat onder andere ten koste van journalisten, advocaten, het medisch beroepsgeheim, progressieve activisten in onvrije landen waar de Nederlandse geheime diensten mee samenwerken. Bovendien is gerichte surveillance, zonder sleepnetmethode, efficienter. Niet voor niets hebben wij met diverse mensenrechtenorganisaties samen campagne gevoerd voor een betere wet, en heeft de bevolking in een referendum de huidige WIV weggestemd. Het is hoog tijd dat recht gedaan wordt aan deze referendumuitslag en de aangedragen verbeterpunten van deze campagne worden verwerkt in een nieuwe, betere WIV. |
| Jezus Leeft | Zeer oneens | Geen toelichting |
| LP | Zeer eens | De wereld is niet gebaat bij miljarden verslindende Intelligence, oorlogsvoering, het militair-industrieel complex en het opzuigen van zoveel gegevens die amper nog door mens en machine verwerkt kan worden. In het ergste geval zorgen algoritmes ervoor dat er iemand geslachtofferd wordt zonder aanleiding. De overheid en ICT is verder ook geen geweldige combinatie. |
| De Groenen | Eens | De Groenen wil de (niet-transparante) AIVD inkrimpen en opheffen (hoofdstuk C9 Zichtbare agenten). |
Stelling 3: In de strijd tegen terrorisme en andere dreigingen mogen overheidsinstanties persoonsgegevens van Nederlanders opvragen bij bedrijven en hier toegang toe hebben.
| Partij | Stelling | Toelichting Stelling 3 |
|---|---|---|
| VVD | Eens | Bij bestrijding van terrorisme staat de nationale veiligheid voorop, niet de privacy van terroristen. Daarom moeten overheidsinstanties persoonsgegevens van Nederlanders kunnen opvragen bij bedrijven en hier toegang toe hebben. |
| CDA | Eens | Het CDA vindt dat in de strijd tegen terrorisme een overheidsorganisatie soms toegang mag krijgen tot persoonlijke data. Dat houdt niet in dat de overheid maar ongebreideld data mag opvragen over mensen. Er moet een zeer goede reden zijn die getoetst en goedgekeurd is door een onafhankelijke commissie om de veiligheid en gezondheid van Nederlanders te waarborgen. |
| D66 | Oneens | Het recht op privacy is een grondrecht en persoonsgegevens dienen te worden beschermd, ook tegen ongeoorloofd gebruik door overheidsinstanties. Ongelimiteerde toegang tot persoonsgegevens zou een inbreuk vormen op dat recht. In bepaalde situaties van concrete terroristische dreiging kan het opvragen van gegevens wel gerechtvaardigd zijn. De inzage dient dan wel getoetst te worden op noodzaak, proportionaliteit en effectiviteit en dient zo beperkt mogelijk te zijn, met goed toezicht. |
| GroenLinks | Eens | Volgens de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding is de terroristische dreiging nog niet geweken. Dat betekent dat de veiligheid en de beveiliging van Nederland op orde moet zijn. Onderdeel daarvan is het gericht verzamelen van informatie over potentiële dreigingen. Als een verdachte situatie in beeld komt, dan beschikken politie en justitie over bevoegdheden om onder meer persoonsgegevens op te vragen, onder omstandigheden met toestemming van de rechter-commissaris. Uiteindelijk dient de strafrechter te kunnen oordelen over de rechtmatigheid van het optreden van politie en justitie. |
| SP | Oneens | Dit mag wat de SP absoluut betreft niet. Met één uitzondering. Dit kan alleen door de AIVD en slechts als sprake is van een directe bedreiging van de nationale veiligheid (zoals een terroristische aanslag), na toestemming van de minister en de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB). |
| Partij voor de Dieren | Zeer oneens | Privacy is een grondrecht. Het schenden van privacy levert vooral schijnveiligheid op. Toegang tot de gegevens van burgers moet daarom zoveel mogelijk worden beschermd, net als het communicatiegeheim. Alleen onder uitzondering, wanneer sprake is van een concrete verdenking die door de rechter wordt getoetst, mogen politie, justitie en inlichtingendiensten gegevens over burgers opvragen bij bedrijven. |
| SGP | Eens | Dit moet mogelijk zijn, maar alleen onder strikte voorwaarden en bij een duidelijke aanleiding. Dus geen lukraak verzamelen van bulkdata. De bescherming tegen aanslagen en andere terroristische acties dient voorop te staan, ook als dat ten koste gaat van de privacy van mogelijke terroristen. |
| 50PLUS | Eens | Voor zover het opvragen van deze gegevens toegestaan is volgens vigerende wet- en regelgeving. |
| BBB | Eens | Dit moet kunnen, maar alleen als er duidelijke aanwijzingen zijn dat deze burgers betrokken zijn bij terroristische activiteiten of andere dreigingen. |
| Volt | Eens | Onder een aantal voorwaarden is Volt het met deze stelling eens. De bevoegdheid tot het opvragen van persoonsgegevens vormt op zich een inbreuk op de privacy. Die inbreuk moet dus in verhouding staan tot het doel dat de overheid wil bereiken. Van belang is dat goed gedefinieerd wordt in welke gevallen de overheid deze bevoegdheid mag gebruiken en dat duidelijk wordt omschreven welke waarborgen er gelden voor de privacy. |
| Piratenpartij | Oneens | a de aanslagen op 9/11 heeft de Westerse wereld de oorlog verklaard aan het terrorisme. De zittende partijen lijken de opvatting te hebben dat in deze ‘oorlog’ alles geoorloofd is. De Piratenpartij zet hier zijn vraagtekens bij. Het is namelijk niet eenduidig dat het verzamelen van meer data werkt in het tegengaan van terrorisme en er zijn te weinig waarborgen om machtsmisbruik te voorkomen. Daarnaast lijkt de term ’terrorisme’ steeds breder toegepast te worden, en worden bevoegdheden ook ingezet tegen onder andere mensen die kritiek hebben op de coronamaatregelen, ‘Black Lives Matter’ activisten en klimaatactivisten. |
| Jezus Leeft | Zeer eens | Geen toelichting |
| LP | Zeer oneens | Persoonsgegevens zijn privaat bezit en door het individu voor een bepaald doel afgegeven aan bedrijven. De overheid mag niet zomaar deze gegevens opvragen. Als de verdenking op niets blijkt te berusten is het individu zwaar beschadigd. |
| De Groenen | Oneens | Alleen met rechterlijke machtiging. |
Stelling 4: De Rijksoverheid en overheidsinstanties moeten transparanter zijn op digitaal gebied, bijvoorbeeld door gebruik te maken van toegankelijke open source systemen.
| Partij | Stelling | Toelichting Stelling 4 |
|---|---|---|
| VVD | Eens | De VVD wil meer transparantie bij de overheid op digitaal gebied. Daarom zetten we in op een nieuwe organisatie die toe ziet op transparantie van algoritmen in zowel de publieke als private sector, en die in kan grijpen wanneer bestaande rechten worden geschonden, bijvoorbeeld in geval van ongelijke behandeling. Daarnaast is het goed om open source te bevorderen wanneer samenwerking met de gebruiker de kwaliteit van digitale overheidsdienstverlening kan bevorderen. |
| CDA | Zeer eens | Het CDA is net als onze zusterpartij de CDU voor een ‘Open, tenzij’ systeem. Staatssecretaris Raymond Knops (CDA) heeft onlangs aan de Tweede Kamer laten weten dat er een onderzoek loopt om verantwoord broncode en documentatie van overheidssoftware vrij te geven, tenzij er een goede reden voor is om dat niet te doen. |
| D66 | Zeer eens | D66 wil dat alle overheidsdiensten gebruik maken van open standaarden en open source software. De overheid moet transparant zijn over hoe wordt omgegaan met onze data, bij gevoelige algoritmes die zelfstandig besluiten nemen moet er altijd een menselijke ‘check’ behouden blijven. Een nieuwe minister van Digitale Zaken moet straks toezien op een helder en transparant ontwerp voor de omgang met data en digitaal beleid. |
| GroenLinks | Zeer eens | De overheid moet gebruik maken van open source software, om transparantie te bevorderen, zodat onafhankelijke experts de systemen kunnen controleren. Dat is de beste manier om te zorgen dat systemen veilig en privacy-vriendelijk zijn. |
| SP | Zeer eens | Overheden en overheidsorganisaties moeten gebruik maken van toegankelijke open source systemen. Ook moeten zij inzicht geven in bijvoorbeeld de algoritmen die ze gebruiken. |
| Partij voor de Dieren | Zeer eens | Een goed functionerende overheid is open, transparant en toegankelijk en biedt gelijke kansen voor iedereen. De Partij voor de Dieren is ervan overtuigd dat open-sourceprojecten veel kansen bieden om kennis en informatie te delen. Daarom zou de overheid open standaarden, opensourcesoftware en open hardware moeten stimuleren en waar mogelijk gebruiken. |
| SGP | Eens | Meer transparantie door de overheid. Dit brengt wel met zich mee dat de beveiliging van overheidswebsites moet verbeteren, zodat onbevoegden geen inbreuk kunnen maken op de privacy van burgers. |
| 50PLUS | Eens | Voor zover dit niet nu al gebeurt: ja, mee eens. Uitgangspunt van de overheid is immers nu al, dat software die vanuit een wettelijke taak met publiek geld is ontwikkeld, zoveel mogelijk aan de samenleving moet worden ‘teruggegeven’. De software moet met de maatschappij of met andere overheden worden gedeeld. 50PLUS onderschrijft dit uitgangspunt. Open source kan bijdragen aan terugdringen van verspilling, stimuleren van innovatie, stimuleren van economische bedrijvigheid, en vergroting van transparantie en informatieveiligheid. |
| BBB | Zeer eens | Eindproducten en de daaraan ten grondslag liggende basismaterialen (bijvoorbeeld ontwerpen, beschrijvende documentatie en dergelijke) moeten vrij ter beschikking staan voor het publiek. De overheid is er voor burgers, niet andersom. |
| Volt | Eens | Eén middel om meer transparantie te bereiken is meer gebruik van open source. Maar daar is meer voor nodig, zeker bij veelvuldig gebruik van kunstmatige intelligentie. Omdat overheidsinstanties momenteel niet de kennis en de kunde daarvoor hebben, is Volt voorstander van de oprichting van een ministerie van Digitale Zaken. Door alle nu verspreid aanwezige kennis, kunde en middelen in dat nieuwe ministerie te bundelen, zal ook op het gebied van transparantie een grote slag gemaakt kunnen worden. |
| Piratenpartij | Zeer eens | Een open en transparante overheid is een basisvoorwaarde voor een goede democratie. Alleen wanneer mensen het functioneren van hun overheid ter discussie kunnen stellen en ze de overheid kunnen controleren is een goede volksvertegenwoordiging mogelijk. |
| Jezus Leeft | Zeer eens | Geen toelichting |
| LP | Zeer eens | Datgene de overheid uitvoert, doet zij op basis van belastingheffing. Daar is dus ruimschoots voor betaald al eeuwenlang. Openbaarheid is dan een must tenzij er direct mensenlevens op het spel staan. |
| De Groenen | Zeer eens | Minder afhankelijk van techreuzen, minder kwetsbaar voor hackers. |
Stelling 5: Digitalisering van het onderwijs en de zorg is een noodzakelijke ontwikkeling.
| Partij | Stelling | Toelichting Stelling 5 |
|---|---|---|
| VVD | Eens | Digitalisering brengt veel kansen met zich mee die we moeten benutten. Zo kunnen we in de zorg patiënten thuis monitoren en hoeven zij niet meer altijd meer naar de hulpverleners te reizen, of kunnen ouderen langer thuis blijven wonen. Dat scheelt ook de zorgverlener tijd, waardoor er meer tijd en aandacht voor patiënten is. In het onderwijs maakt digitalisering het flexibel inpassen van onderwijs in het leven makkelijker en kunnen we studenten beter voorbereiden op de behoefte van de arbeidsmarkt. |
| CDA | Eens | Het CDA vindt dat digitalisering noodzakelijke ontwikkelingen vereist op het vlak van bereikbaarheid en digitaal burgerschap. Digitaal onderwijs moet een prominente plek krijgen op scholen en er moet ondersteuning komen voor mensen die niet goed mee kunnen komen in de digitale wereld. |
| D66 | Eens | Digitaal onderwijs is een nuttige aanvulling op het onderwijs in een leslokaal of op de campus. Het vergroot de mogelijkheden om meer onderwijs op maat aan te bieden. We zetten in op de ontwikkeling van nationale standaarden en platforms en vragen onderwijsinstellingen om de privacy goed te verankeren door bijvoorbeeld met opensource- software te werken. In de zorg zien we dat patiënten helaas nog veel te vaak zelf met hun dossiers onder de arm moeten lopen. Terwijl goede en veilige digitale gegevensuitwisseling fouten voorkomt, de zorg verbetert en bij spoed levens kan redden. De coronacrisis heeft laten zien dat het anders kan. Door een gedeeld belang is in korte tijd gebleken dat veel medische zorg al digitaal kan worden geleverd. Zowel consulten, monitoring als eenvoudige diagnostiek. Zo brengen we de zorg dichterbij de patiënt. Dat is wel zo prettig. Voor de minder zelfredzame patiënten willen we investeren in extra hulp. |
| GroenLinks | Eens | De coronacrisis heeft de meerwaarde van digitalisering duidelijk laten zien. De digitalisering van cruciale processen zoals zorg en onderwijs verdient dan ook onze blijvende aandacht. Daarbij moeten we wel altijd inzetten op digitalisering als middel, niet als doel. Waar digitalisering kan bijdragen aan verbeteringen of oplossingen voor bepaalde problemen, moeten we daar in investeren. Maar we moeten niet digitaliseren enkel en alleen omdat het kan. De mens en fysiek contact blijven altijd centraal staan. |
| SP | Zeer eens | Hierbij is een bijzondere verantwoordelijkheid voor de overheid om ‘digitaal analfabetisme’ te voorkomen. |
| Partij voor de Dieren | Oneens | Onderwijs en zorg zijn twee verschillende zaken. In de zorg zijn er plekken waar hoe dan ook digitaal gewerkt wordt. Op die plekken is het belangrijk dat digitalisering privacyvriendelijk wordt opgezet. De manier waarop dat nu gebeurt, baart de Partij voor de Dieren zorgen. Sinds de problemen rond het Elektronisch Patiëntendossier in 2011 zit de digitalisering in de zorg nog altijd op het verkeerde spoor. Privacy is op geen enkele wijze het uitgangspunt. De zorg is elk jaar de sector met de meeste datalekken, NEN-normen zijn te zwak en systemen zoals het LSP (de ruggengraat van de digitalisering in de zorg) ontbreekt het nog aan basale voorwaarden zoals end-to-end encryptie. In het onderwijs moet het beste onderwijs gegeven worden. Soms helpt digitalisering daarbij, maar soms juist helemaal niet. Verdere digitalisering is dus niet zonder meer noodzakelijk. |
| SGP | Neutraal | Het onderwijs heeft een belangrijke taak om mediawijsheid te bevorderen. Patiënten krijgen online toegang tot hun medisch dossier, mits de veiligheid en de privacy goed gewaarborgd zijn. |
| 50PLUS | Eens | Digitalisering in onderwijs en zorg is in principe wenselijk en noodzakelijk, en onderdeel van innovatie en vooruitgang in deze sectoren. Denk aan de nu zeer nuttige mogelijkheid van onderwijs op afstand, en ontwikkelingen op het terrein van ‘e’-health’ die zorg (op afstand) effectiever en efficiënter maken. Hier is onder meer voor ouderenzorg, en thuiswonende ouderen winst te behalen. |
| BBB | Zeer eens | De wereld digitaliseert in rap tempo. Onderwijs en zorg moeten hierin meegaan en grotere stappen maken op het gebied van digitalisering. Doen ze dat niet, komt Nederland op digitale achterstand te staan ten opzichte van de rest van de wereld. |
| Volt | Eens | Voor het onderwijs geldt: door digitalisering kan het lesmateriaal beter worden, wordt de digitale infrastructuur op school veiliger en worden leraren en leerlingen beter toegerust voor onze digitale maatschappij. Voor de zorg geldt: als wij goed gebruik gaan maken van digitale gezondheidszorg (e-health), kunnen mensen met een zwakke gezondheid langer zelfstandig blijven wonen en wordt de zorg goedkoper. |
| Piratenpartij | Eens | Met digitalisering zijn in het onderwijs en de zorg veel voordelen te behalen. Het is hierbij echter wel belangrijk dat digitalisering bijdraagt aan betere dienstverlening. Het wordt te vaak als bezuinigingsmaatregel gezien, met als risico dat het het ten koste gaat van kwaliteit. |
| Jezus Leeft | Zeer oneens | Geen toelichting |
| LP | Zeer eens | Dit is het summum van vooruitgang, de welvaart, het welzijn, de vrije tijd nemen al eeuwen toe. Digitalisering past in die trend en is broodnodig. |
| De Groenen | Eens | Het is nu wenselijk, maar niet noodzakelijk. Dat wordt het op den duur wel. |
Stelling 6: Data en persoonsgegevens van Nederlandse burgers moeten opgeslagen worden in Europese datacentra, niet in landen als de Verenigde Staten of China.
| Partij | Stelling | Toelichting Stelling 6 |
|---|---|---|
| VVD | Eens | De VVD wil verplichte opslag van vitale persoonlijke data van Europeanen in Europa zelf, zodat Europese privacywetgeving van toepassing blijft. In uitzonderlijke gevallen en als de belangen gewaarborgd kunnen worden kan opslag ook buiten Europa. |
| CDA | Zeer eens | Het CDA wil dat de burger eigenaar is van data en persoonsgegevens. Het CDA is daarom voorstander van Europese cloudprojecten als GAIA-X voor het opslaan en uitwisselen van data, zodat onze data dicht bij ons blijft. |
| D66 | Eens | Volgens het Europees Hof zijn er in de VS te weinig waarborgen om data van Europese burgers voldoende te beschermen. Zolang er geen concrete verbeteringen komen voor privacy, wil D66 de opslag en verwerking van data van Europese burgers in de VS en China na een redelijke overgangsperiode op termijn helemaal stoppen. Buitenlandse bedrijven die in de EU willen opereren, zullen altijd volledig aan EU-privacywetgeving moeten voldoen. Zo zet de EU straks de standaard voor de rest van de wereld. |
| GroenLinks | Eens | Wanneer gegevens worden opgeslagen in een buitenlandse cloud of datacenter valt de bescherming van die gegevens onder de wetgeving van het land in kwestie. Daarom is het ongewenst dat gevoelige Europese gegevens worden opgeslagen in Chinese of Amerikaanse datacentra, omdat de wetgeving van deze landen op het gebied van gegevensbescherming tekortschiet. Europa moet daarom investeren in de eigen digitale infrastructuur. |
| SP | Zeer eens | We weten dat gegevens van onze burgers in datacentra in de VS of China niet veilig zijn. Daarom moet snel gewerkt worden aan alternatieven, dat kan het beste in Europees verband. Dit laat onverlet dat de Nederlandse overheid verantwoordelijk is en blijft voor de veiligheid van de gegevens van Nederlandse burgers. |
| Partij voor de Dieren | Zeer eens | Sterker nog, de Partij voor de Dieren wil dat de data- en persoonsgegevens van Nederlandse burgers worden opgeslagen in Nederlandse datacentra. Op die manier kunnen deze gegevens middels Nederlandse wetgeving worden beschermd. Zo kunnen we bijvoorbeeld de mogelijkheden waarvoor onze data mag worden gebruikt beperken. |
| SGP | Zeer eens | Nederland en de EU moeten hun afhankelijkheid van buitenlandse mogendheden verkleinen. Dat geld voor dataopslag en digitalisering, maar ook voor het gebruik van natuurlijke hulpbronnen, het ontwikkelen van technologie en infrastructuur, en de productie van essentiële medische hulpmiddelen. Overigens zijn de VS en China geen gelijke grootheden: China is in dit opzicht zeer bedreigend. |
| 50PLUS | Eens | Het is wenselijk data zoveel mogelijk zó op te slaan, dat volledig zicht op en inzicht in de goede bescherming van data en persoonsgegevens verzekerd is. |
| BBB | Zeer eens | Wij moeten onze persoonsgegevens niet uit handen geven aan landen waarop wij geen controle hebben, of controle kunnen uitoefenen. |
| Volt | Eens | De Europese privacywet AVP garandeert de bescherming van persoonsgegevens. Deze AVG trekt als het ware een virtuele grens rond de Europese Unie, waar persoonsgegevens niet zomaar overheen mogen. Dat mag alleen als het land van bestemming een goed niveau van gegevensbescherming heeft, maar zekerheid nu daarover biedt nog geen garantie voor de toekomst. Om elk risico uit te sluiten, is Volt daarom voorstander van het opslaan van onze persoonsgegevens in Europese datacentra. |
| Piratenpartij | Zeer eens | De data van Europese burgers moet zo veilig mogelijk opgeslagen worden. Waar er al veel aan te merken is op Europees beleid omtrent het opslaan en delen van persoonsgegevens, zijn de waarborgen in de Verenigde Staten en China nog zwakker. |
| Jezus Leeft | Zeer oneens | Geen toelichting |
| LP | Zeer oneens | Stellingen met moet erin, daar zijn wij allergisch voor. Ook is onduidelijk van wie dit dan zou moeten en waarom. In een in vrede en internet verbonden wereld zijn geen grenzen nodig. |
| De Groenen | Zeer eens | Om spionage door de Verenigde Staten of China enigszins te belemmeren. |
Stelling 7: Om cybercrime tegen te gaan, moet substantieel worden geïnvesteerd in cyberexpertise bij de Nationale Politie en andere veiligheidsdiensten.
| Partij | Stelling | Toelichting Stelling 7 |
|---|---|---|
| VVD | Zeer eens | De VVD wil de Nationale Politie versterken met extra wijkagenten (basisteams), cyberexperts en recherche. Onder meer met hooggeschoolden en specialisten kan zo gecompliceerde misdaad zoals cybercrime worden bestreden. |
| CDA | Eens | Het CDA pleit voor een meerjarig cybersecurityprogramma onder leiding van een aparte Nationale Cybersecurity coördinator. Ook willen we een degelijk plan opzetten om beter om te gaan met een nationale verstoring op digitaal vlak. |
| D66 | Zeer eens | Cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit vormen een groeiend probleem met grote maatschappelijke impact. Denk daarbij aan internetfraude gericht op senioren en sextortion onder jongeren, maar ook aan (internationale) cyberaanvallen op de overheid of op grote bedrijven. D66 heeft de laatste jaren al gezorgd voor investeringen in cyberveiligheid, zowel rijksbreed als specifiek bij de Nationale Politie, waarmee o.a. in elke eenheid cybercrimeteams zijn ingericht. Maar er is meer nodig. Investeren in digitale veiligheid moet een gewoonte worden. D66 wil extra geld voor de politie en het OM ter bestrijding van cybercrime. Ook moet er een jaarlijks cyberafhankelijkheidsbeeld komen, dat inzichtelijk maakt van welke partijen, digitale processen en diensten het functioneren van vitale processen de Nederlandse samenleving afhankelijk is. |
| GroenLinks | Zeer eens | Cybercrime is het delict van de toekomst. Nu al zie je dat de omvang van fysieke criminaliteitsvormen afneemt en cybercriminaliteit toeneemt. Voor de bestrijding moet voldoende politiecapaciteit, -expertise en –ICT voorhanden zijn. Dat vergt een substantiële investering. |
| SP | Zeer eens | Op de politie is de afgelopen jaren veel bezuinigd en zeker op het gebied van cybercrime loopt de Nationale Politie hopeloos achter. Door nu te investeren kunnen we die achterstand in de toekomst hopelijk inhalen. |
| Partij voor de Dieren | Eens | Uit onderzoek van het CBS blijkt dat het aantal slachtoffers van cybercrime in Nederland de afgelopen jaren toeneemt. De Partij voor de Dieren is het er daarom mee eens dat we, naast het investeren in wijkagenten en andere vormen van politiewerk waarop bezuinigd is, ook moeten investeren in cyberexpertise bij de Nationale Politie. Wel is het belangrijk dat de digitale veiligheid bij de politie op orde is. Een deel van het geld zal daarom gebruikt moeten worden om de systemen en de werkwijze op orde te brengen zodat de dataveiligheid gegarandeerd kan worden. |
| SGP | Zeer eens | Het veranderde karakter van oorlogvoering blijkt ook uit de toenemende invloed van cyber, elektronische oorlogvoering en autonome wapens. Dit alles vraagt om regels en tactieken die aansluiten op de nieuwe realiteit van vandaag. Afhankelijkheid van digitale systemen zorgt ervoor dat cyberveiligheid van het allergrootste belang is. Om die te verbeteren zal extra geld moeten worden uitgetrokken. |
| 50PLUS | Zeer eens | Geavanceerde cybercrime ontwikkelt zich snel, en moet steeds adequaat beantwoord worden met betere cyberexpertise bij politie en veiligheidsdienst. Dat vergt substantiële investeringen. |
| BBB | Zeer eens | Er wordt nu veel te weinig geld gestoken in cybercrime. Politie- en veiligheidsdiensten komen nu handen tekort om cybecrime aan te passen, terwijl cybercrime de grootst groeiende tak van misdaad is. |
| Volt | Eens | Cybercrime is een vorm van misdaad die razendsnel in opkomst is, zich razendsnel ontwikkelt en waaraan politie en veiligheidsdiensten erg moeten wennen. Daarom is het nodig dat blijvend geïnvesteerd wordt in de expertise en technieken die deze diensten nodig hebben om cybercrime te bestrijden. Het voorstel van Volt om een ministerie van Digitale Zaken op te richten, waarin alle nu verspreide kennis, kunde en middelen van onze overheden gebundeld worden, kan hierbij flink helpen. |
| Piratenpartij | Zeer eens | De opleiding en uitrusting van politie is op dit moment ontoereikend om een echte aanpak van online criminaliteit te realiseren. De expertise en specialisatie van online criminaliteit en fraude moet worden vergroot. Team High Tech Crime moet worden uitgebreid en cybercrime moet een integraal onderdeel van de opleiding van politie worden. |
| Jezus Leeft | Zeer eens | Geen toelichting |
| LP | Zeer oneens | De vraag is of je dit echt tegen zal houden door forse investeringen. De dief en de hacker zijn altijd sneller dan opsporingsdiensten. |
| De Groenen | Eens | Mee eens, maar de Nationale Politie moet net als boeren, banken, onderwijzers en zorgpersoneel levenslang leren. |
Stelling 8: De Nationale Politie mag het gebruik van predictive policing uitbreiden om criminaliteit op een efficiënte manier aan te pakken.
| Partij | Stelling | Toelichting Stelling 8 |
|---|---|---|
| VVD | Eens | De VVD is voorstander van het inzetten van predictive policing omdat het gebruik van big data een sterke bijdrage kan hebben aan het bestrijden van criminaliteit. Dit versterkt de mogelijkheid voor de politie om effectief te kunnen optreden. Het uiteindelijk optreden van de politie is altijd een mensenhandeling. |
| CDA | Neutraal | Het CDA vindt predictive policing is een interessante manier om de inzet van politie effectiever te maken, dat is al gebleken met het Criminaliteits Anticipatie Systeem. Het ICT systeem van de politie loopt echter achter én wij maken ons zorgen om het ethische toezicht op algoritmes. Vervuilde data zorgt voor een vervuilde voorspelling. Daarom roept het CDA op tot meer toezicht op algoritmen en ethici bij IT toezichthouders. |
| D66 | Oneens | Predictive policing is een vorm van opsporing waarbij gepoogd wordt criminaliteit te voorspellen door het gebruik van voorspellende algoritmes. De effectiviteit is echter niet bewezen. Ook is vaak niet transparant hoe die algoritmes precies werken en kunnen bestaande vooroordelen doorwerken in de data die wordt gebruikt en zo discriminatie in de hand werken. De methode kan dus alleen toegepast worden als er een wettelijk kader is dat erop toeziet dat er rechtmatig met persoonsgegevens wordt omgegaan en dat er geen sprake is van discriminatie. Die kaders ontbreken nu, dus tot die tijd dient de Nationale Politie deze methode zeker niet uit te breiden. |
| GroenLinks | Oneens | GroenLinks is geen tegenstander ervan dat de politie nieuwe methoden onderzoekt om nog beter zware criminaliteit te bestrijden. Maar predictive policing is geen objectieve of neutrale methode. Door het gebruik van computergestuurde risicoprofielen word je niet langer als individu gezien, maar op basis van de groep waartoe je behoort. Dit kan leiden tot discriminerende uitkomsten en staat daarmee haaks op onze Grondwet en verschillende mensenrechten. Daarom is GroenLinks géén voorstander van de huidige bekende toepassingen van predictive policing. |
| SP | Zeer oneens | De Nationale Politie moet onderzoek doen als sprake is van een concrete en individuele verdenking, niet op basis van eigenschappen van een groep of persoon. |
| Partij voor de Dieren | Zeer oneens | De Partij voor de Dieren is van mening dat de nadelen van predictive policing niet opwegen tegen de beoogde voordelen. Uit onderzoek blijkt dat algoritmen nooit geheel neutraal zijn. Er is dus een aannemelijk risico dat de systemen onbewust discriminatoire besluiten nemen. Predictive policing heeft bovendien tot gevolg dat er een zelfversterkend effect kan ontstaan: surveilleert de politie vaker in een aangemerkt risicogebied, dan zullen over deze wijken meer politiegegevens worden verzameld, waardoor deze wijken weer sneller tot risicogebied worden bestempeld. Tot slot is predictive policing alleen mogelijk met een zekere schending van privacy. Er moet immers zoveel mogelijk data van burgers worden verwerkt, en aan elkaar gekoppeld, om correlaties en patronen te kunnen ontdekken. De Partij voor de Dieren kan niet instemmen met deze schending van grondrechten. |
| SGP | Eens | Veiligheid is van groot belang, en als het noodzakelijk is voor de bescherming van mensenlevens moet de privacy daar voor wijken, uiteraard alleen binnen de grenzen van de (Grond)wet. In de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten moet daarom meer ruimte komen voor het onderscheppen van informatie. |
| 50PLUS | Neutraal | Het is in principe nuttig dat de politie gebruik kan maken van statistische informatie en daarop gebaseerde voorspellingen om te kunnen anticiperen op criminele incidenten. Hierdoor kan politiewerk effectiever en efficiënter worden, kunnen misdaden voorkomen worden en wordt de pakkans groter. 50PLUS vindt wél een betere wettelijke inbedding van ‘predictive policing’ en de grenzen daaraan gewenst. De kwaliteit van de voorspellingen moet goed gecontroleerd en bewaakt worden. Onbetrouwbare, onrechtmatige (bijvoorbeeld discriminatoire) voorspellingen moeten voorkomen worden. (‘Predictive policing’ heeft wettelijke grondslag in artikel 11 van de Wet Politiegegevens (Wpg). De Wpg kent vrijwel geen specifieke inhoudelijke beperkingen voor het gebruik van ‘predictive policing’: zie voor dit vraagstuk in relatie tot het strafrecht: ‘predictive policing: waarom bestrijding van criminaliteit op basis van algoritmen vraagt om aanpassing van het strafprocesrecht’, Mr. A. Das en Mr.dr. M.B. Schullenburg, Strafblad, oktober 2018). |
| BBB | Eens | Predictive policing kan criminaliteit en terrorisme voorkomen. Door deze mogelijkheid uit te breiden kan veel geld, tijd, energie en menskracht worden bespaard. Geld en menskracht kunnen dan in betere opsporing worden gestoken. |
| Volt | Oneens | Bij pilots die onder andere in Nederland hebben plaatsgevonden, is gebleken dat predictive policing kan leiden tot schending van de privacy, discriminatie en de regel dat iedereen onschuldig is tot het tegendeel wordt bewezen. Voor Volt betekent dit dat er eerst een wettelijk kader moet komen dat burgers hier afdoende tegen beschermt. |
| Piratenpartij | Zeer oneens | Het is op zich prima om te voorspellen waar crimineel gedrag zou kunnen ontstaan, om waar mogelijk voortijdig hulp aan te bieden en zo te voorkomen dat mensen crimineel gedrag gaan vertonen. Maar in de huidige situatie wordt predictive policing vooral gebruikt om mensen bij voorbaat te beschuldigen. In deze ‘profiling algoritmes’ zit vaak een bias. Als vervolgens de resultaten worden gebruikt als nieuwe data voor zelflerende algoritmes, ontstaat een self-fulfilling prophecy en kunnen deze vooroordelen zichzelf zelfs gaan versterken. Er bestaan veel voorbeelden waarin bepaalde etnische minderheden buitenporig vaak onterecht van van fraude werden beschuldigd, zoals onder andere bij SyRI en in het toeslagenschandaal. Vervolgens moeten deze mensen soms zelfs gaan bewijzen dat ze onschuldig zijn. Op deze manier verdwijnt de onschuldpresumptie en dat is ontoelaatbaar in een rechtsstaat. De Piratenpartij wil technologie juist inzetten om mensen te verbinden en te empoweren, niet om mensen te controleren en te onderdrukken. |
| Jezus Leeft | Zeer eens | Geen toelichting |
| LP | Neutraal | Het beschermen van bezit heeft inventieve technieken nodig maar hierin moet niet worden doorgeslagen richting verkeerde vormen van profiling en racisme. |
| De Groenen | Zeer oneens | “Predictive policing” is een eufemisme voor verdenking op basis van vooroordelen. |
Stelling 9: De macht van big tech bedrijven zoals Google en Facebook moet worden beperkt met duidelijke en strikte regelgeving over het gebruik van persoonsgegevens voor commerciële doeleinden.
| Partij | Stelling | Toelichting Stelling 9 |
|---|---|---|
| VVD | Zeer eens | De VVD is voor betere bescherming van burgers en bedrijven tegen platformbedrijven die hun macht en waarde ontlenen aan het exploiteren van data afkomstig van die burgers en bedrijven. Die ontwikkeling vraagt om een modernisering van de wetgeving met oog voor wederkerigheid naar burgers en samenleving. We versterken de bescherming van de privacy tegenover platformbedrijven. |
| CDA | Zeer eens | Het CDA wil een stevige aanpak in Europees verband om techreuzen aan te pakken. Ze hebben te veel macht en bezitten feitelijk een monopolie op hun diensten. Als deze bedrijven té groot worden, zien wij opsplitsing als uiterste mogelijkheid. |
| D66 | Zeer eens | We pleiten voor een sterke, onafhankelijke Europese en nationale toezichthouder met meer middelen om privacywetgeving strikt te handhaven. Toezichthouders krijgen de bevoegdheid om onder de motorkap van grote digitale bedrijven te kijken. In de EU moeten niet-gepersonaliseerde advertenties verplicht de standaard worden op websites, zo wordt het minder aantrekkelijk voor bedrijven om grootschalig onze data te verzamelen. Big Tech moeten het verplicht mogelijk maken om jouw data mee te nemen naar een ander platform, zo bieden we zuurstof voor innovatie en start-ups. |
| GroenLinks | Zeer eens | De Big Tech bedrijven weten nagenoeg alles van ons omdat ze al onze handelingen op het internet volgen en opslaan. De persoonsgegevens die ze daaruit afleiden kunnen worden gebruikt om mensen te beïnvloeden of te manipuleren voor commerciële doeleinden. Dit komt neer op misbruik en moet aan banden worden gelegd. Ook moet er een verbod komen op de handel in persoonsgegevens. |
| SP | Zeer eens | Internet heeft veel kenmerken van een publieke dienst, dat ook van groot belang is voor het functioneren van onze democratie. Strikte regels zijn noodzakelijk om die publieke belangen te borgen. Goede regels en goed toezicht op big tech bedrijven als Google en Facebook zijn op dit moment niet mogelijk. Daarom moeten die regels en dat toezicht veel beter worden. |
| Partij voor de Dieren | Zeer eens | Grote internetbedrijven maken winst met de verkoop van onze meest persoonlijke gegevens. Identiteitsfraude ligt op de loer en multinationals doen er alles aan om ons (koop)gedrag en onze mening te beïnvloeden. Om deze inbreuk op onze vrije en persoonlijke levenssfeer een halt toe te roepen wil de Partij voor de Dieren dat grote internetbedrijven worden gedwongen meer transparantie te geven over hun opslag en gebruik van data en de werking van algoritmes. We begrenzen de mogelijkheden waarvoor onze data gebruikt mogen worden en verbieden de verkoop van data zonder expliciete toestemming. |
| SGP | Zeer eens | Het is niet goed dat big tech bedrijven zoveel data kunnen verzamelen en kunnen inzetten voor commerciële doeleinden. Hier dient effectieve wetgeving voor opgesteld te worden. |
| 50PLUS | Eens | Het is van groot belang dat bedrijven als Google en Facebook gehouden worden aan duidelijke en strikte regelgeving over het gebruik van persoonsgegevens voor commerciële, maar ook voor mogelijke andere doeleinden. Probleem is dat de schat aan persoonsgegevens waar deze tech-giganten inmiddels over beschikken, een goudmijn is, niet alléén voor commerciële doeleinden (een product aan de man brengen), maar ook breder voor het (mogelijk) beïnvloeden, en zelfs sturen van denken en doen van mensen. Het is van groot belang dat met het oog hierop het (Europese) privacy-beleid voor deze tech-giganten, maar ook bijvoorbeeld voor Apple (IPhone), wordt aangescherpt. 50PLUS juicht de initiatieven van de Oostenrijkse privacy-activist en jurist Max Schrems op dit punt toe. |
| BBB | Zeer eens | Sociale netwerken mogen niet worden gebruikt voor commerciële doeleinden. |
| Volt | Eens | De beste manier om dit te bereiken, is door de burger eigenaar en beheerder te maken van zijn/haar persoonsgegevens. Dan kan gebruik van die data door Big Tech alleen nog plaatsvinden met instemming van die burger. Tot het zo ver is, is Volt voorstander van strikte regelgeving over dat gebruik. Die regelgeving zal dan op Europees niveau tot stand moeten komen omdat de afzonderlijke lidstaten te zwak zijn om dat bij Big Tech af te dwingen. |
| Piratenpartij | Zeer eens | Data is het nieuwe olie. Grote bedrijven zoals Google en Facebook gebruiken informatie over mensen om winst te maken. De gevolgen hiervan zijn voor burgers niet te overzien, zeker met het oog op toekomstige technologische ontwikkelingen. Waar uit onderzoek blijkt dat de meeste mensen hun privacy erg belangrijk vinden, zijn zij niet altijd even goed in staat hun eigen privacy te beschermen. Het is daarom van belang dat de overheid dit doet door strikte regelgeving voor big tech bedrijven in te voeren. |
| Jezus Leeft | Zeer eens | Geen toelichting |
| LP | Zeer oneens | Het is de keuze van de burger om met deze bedrijven in zee te gaan. |
| De Groenen | Eens | Dat moet zeker gebeuren maar is even zeker onvoldoende. Er is te weinig concurrentie. |
Stelling 10: Om onwenselijke content op social media binnen korte tijd te verwijderen, is een vorm van supersnelrecht nodig. Ditzelfde geldt voor onterecht verwijderde online content.
| Partij | Stelling | Toelichting Stelling 10 |
|---|---|---|
| VVD | Eens | De VVD is voor een eenvoudige spoedprocedure voor slachtoffers van internetterreur zoals online belediging en wraakp*rno, zodat onrechtmatige content op last van de rechter direct kan worden verwijderd. |
| CDA | Eens | Het CDA vindt dat fatsoensnormen die we in de samenleving heel normaal vinden dat ook in het digitale domein horen te zijn. Overheden, platforms en maatschappelijke organisaties hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid om de sociale media weer sociaal te maken en sociaal te houden. |
| D66 | Zeer eens | Onwenselijke content zoals desinformatie of haatzaaien heeft een grote impact op onze politiek en samenleving. Techbedrijven hebben volgens D66 een verantwoordelijkheid (zorgplicht) om duidelijke wetsovertredingen, zoals haatzaaien, oplichting of misleiding, te verwijderen. Slachtoffers van cybercrime zijn gebaat bij snel handelen door middel van supersnelrecht. Gezien het gevaar van censuur en inperking van de vrijheid van meningsuiting moet dit zeer zorgvuldig worden vormgegeven met een mogelijkheid in beroep te gaan. |
| GroenLinks | Eens | Strafbare content (belediging, opruiing, kinderp*rno, aanzetten tot terrorisme e.d.) moet snel van internet verwijderd kunnen worden, anders gaat het een eigen leven leiden. Maar een onafhankelijk orgaan, liefst de rechter, moet vooraf in een snelle procedure kunnen beoordelen in hoeverre de gewraakte content bescherming onder de uitingsvrijheid geniet. |
| SP | Zeer eens | De bestrijding van ‘nepnieuws’ of ‘haatzaaien’ is een publieke taak en kan niet alleen worden overgelaten aan commerciële bedrijven. Evenmin is dit een taak voor politici. Hier is een oordeel van de rechter nodig. |
| Partij voor de Dieren | Zeer oneens | Supersnelrecht is niet overal een antwoord op. Social media-bedrijven hebben op dit moment al de mogelijk om onwenselijke content (zoals haatzaaien, discriminatie of oproepen tot geweld) snel aan te pakken en te verwijderen. Het is uiteraard belangrijk dat de rechter zich kan uitspreken over ontoelaatbare en/of strafbare uitingen, maar aangezien dit al kan (en gebeurt) zonder supersnelrecht, is de Partij voor de Dieren niet van mening dat wij het supersnelrecht hiervoor nodig hebben. |
| SGP | Neutraal | Wat is onwenselijke content? Daarover valt de discussiëren. Eerst moeten hier duidelijke regels voor komen. Daarna kan gekeken worden naar vormen van (supersnel)recht. |
| 50PLUS | Neutraal | Het is de vraag of ‘supersnelrecht’ hiervoor in alle gevallen het meest geëigende instrument is om zaken te beoordelen die fundamentele grondrechten raken, zoals de vrijheid van meningsuiting. Supersnelrecht werkt vooral goed bij eenvoudige zaken. Een snellere procedure vergroot de kans dat de rechten op een ‘eerlijk’ proces worden geschonden. |
| BBB | Zeer eens | Door onwenselijke content en haatzaaierij op sociale media snel en streng aan te pakken, worden sociale media veiliger voor iedereen. Ook onterecht verwijderde content moet sneller teruggezet worden omdat dit bijdraagt aan een goede informatievoorziening voor burgers. |
| Volt | Oneens | Gelet op de tsunami aan berichten die dagelijks via social media loopt en de eindeloze variatie aan content, gaat supersnelrecht niet werken. Beter is het de Facebooks en Twitters van deze wereld verantwoordelijk te maken voor de content, ze een helder kader mee te geven over waar de grenzen van de vrijheid van meningsuiting liggen en een deskundige toezichthouder aan te wijzen die bijhoudt of ze hun verantwoordelijkheid goed naleven. |
| Piratenpartij | Eens | Bij gevallen waarin bijvoorbeeld naaktfoto’s onvrijwillig online zijn gezet is het van groot belang dat deze via het supersnelrecht zo snel mogelijk offline gehaald kunnen worden. Het is echter wel belangrijk om kritisch te kijken naar dit supersnelrecht. Ten eerste mag dit niet enkel uit een algoritme bestaan maar moeten er ook personen achter zitten. Verder moeten we de vraag stellen wie er bepaalt wat er online mag staan. Hierin moet rekening gehouden worden met verschillende culturen: waar in de Verenigde Staten snel aanstoot wordt genomen aan bloot, is dit in Nederland niet altijd het geval. |
| Jezus Leeft | Zeer eens | Geen toelichting |
| LP | Zeer oneens | Vrije meningsuiting kan mensen kwetsen maar hier kan met geen mogelijkheid een wet iets tegenin brengen. Wij staan een zo volledig mogelijke vorm van vrije meningsuiting voor. |
| De Groenen | Zeer oneens | Onwenselijke content kan en moet de beheerder ook zonder rechter verwijderen. Voor het terugzetten kan een rechter nodig zijn. maar dat hoeft niet supersnel. |
Stelling 11: De privacy van studenten moet worden beschermd door hen de mogelijkheid te geven de installatie van meekijksoftware bij online examens te weigeren.
| Partij | Stelling | Toelichting Stelling 11 |
|---|---|---|
| VVD | Oneens | Het is belangrijk om de privacy van studenten te waarborgen, maar tegelijkertijd is het noodzakelijk om de kwaliteit van diploma’s te behouden en eventuele fraude tegen te gaan. Bij het online afnemen van examen kan het gebruik van meekijksoftware daarvoor noodzakelijk zijn. |
| CDA | Eens | Met de opkomst van objectclassificatie door AI is het tegenwoordig mogelijk om alléén een persoon scherp te hebben in een video en de achtergrond te vervagen. Dit wordt al gebruikt op smartphones en videobelsoftware, en zou een middenweg kunnen zijn om de privacy van mensen te beschermen én examenfraude tegen te gaan. Er kan ook nagedacht worden over alternatieve methoden om examen af te leggen, zoals een open boek examen of een mondeling. |
| D66 | Zeer eens | Door het gebruik van meekijksoftware treden hogescholen en universiteiten in de persoonlijke leefomgeving van studenten. Zij dienen dus eerst verplicht na te gaan of het mogelijk is om het tentamen fysiek te organiseren of in een alternatieve manier te toetsen. Een student moet de optie hebben om de software te weigeren en bijvoorbeeld op een computer van de onderwijsinstelling het examen te maken. |
| GroenLinks | Eens | Het gebruik van meekijksoftware bij examens kan gepaard gaan met een ingrijpende inbreuk op de privacy. Voor een student met kleine huisvesting kan het bijvoorbeeld betekenen dat de universiteit virtuele toegang krijgt tot de slaapkamer. Studenten moeten de mogelijkheid hebben om de installatie van meekijksoftware te weigeren, zeker in eerste instantie. Een onafhankelijk orgaan moet dan bepalen of er écht geen alternatief is. |
| SP | Zeer eens | Bij tentamens moet het toezicht door mensen gebeuren en niet door middel van software. De meekijksoftware die nu wordt gebruikt in deze coronatijd mag geen standaard worden voor de toekomst. |
| Partij voor de Dieren | Zeer eens | De Partij voor de Dieren is van mening dat meekijksoftware een inbreuk is op de privacy van studenten. Studenten moeten deze software kunnen weigeren. Om fraude bij online examens tegen te gaan, moeten onderwijsinstellingen worden geholpen op een andere, veilige manier online examens te organiseren, zonder gebruik van meekijksoftware. Hier zitten wij in de Tweede Kamer bovenop. |
| SGP | Eens | Online examens moeten op de juiste wijze plaatsvinden. Er moet geen ruimte zijn voor fraude. Echter, beelden van online examens kunnen worden opgeslagen en later teruggekeken. Dit zorgt er ook voor dat beelden van een studentenkamer worden opgeslagen. Religieuze of politieke uitingen die in de kamer naar voren komen kunnen leiden tot vooringenomenheid bij de beoordeling van examens. Daarnaast is de werkplek/studentenkamer privé. Beelden hiervan mogen niet worden opgeslagen om later te worden teruggekeken. Er moeten andere middelen worden aangewend om fraude bij examens te voorkomen. |
| 50PLUS | Oneens | Meekijksoftware moet ingezet kunnen worden als een andere wijze van toetsing niet mogelijk is, en als andere mogelijkheden om bij toetsing de kans op fraude te minimaliseren (surveillance bij fysieke aanwezigheid van de student) niet ingezet kunnen worden. In die gevallen kan de kwaliteit van de toetsing en het onderwijs gewaarborgd worden, door de inzet van meekijksoftware. Desondanks kan meekijksoftware in de privésituatie inbreuk maken op de privacy van de student. Betreffende studenten kunnen bezwaar maken, en de onderwijsinstelling vragen een alternatief te bieden, mits de omstandigheden dit toelaten. |
| BBB | Oneens | Bij online examens moet er alles aan gedaan worden dat de examens eerlijk verlopen. Fraude is onacceptabel. |
| Volt | Eens | Er zijn genoeg andere methodes om effectief te tentamineren, dus deze inbreuk op de privacy is alleen daarom al niet acceptabel. |
| Piratenpartij | Zeer eens | Deze software schendt de privacy van de student en is niet nodig. Er zijn vormen van toetsing waarbij spieken geen issue is, zoals bijvoorbeeld het open boek tentamen. De Piratenpartij stuurde deze open brief over randvoorwaarden voor online toetsen aan universiteiten en het Ministerie van OCW: https://piratenpartij.nl/open-brief-aan-ministerie- van-onderwijs-en-universiteiten/. |
| Jezus Leeft | Zeer eens | Geen toelichting |
| LP | Neutraal | Dit is een afspraak tussen student en onderwijsinstelling, de spieker valt uiteindelijk altijd door de mand. |
| De Groenen | Oneens | De studenten moet wel de mogelijkheid gegeven worden om offline examen te doen. |
Stelling 12: Meekijksoftware vanuit de werkgever moet verboden worden om de privacy van thuiswerkers te waarborgen.
| Partij | Stelling | Toelichting Stelling 12 |
|---|---|---|
| VVD | Neutraal | De VVD vindt dat privacy bij meekijksoftware op de werkvloer veel beter gewaarborgd moet worden. We willen dat er actief gehandhaafd wordt wanneer meekijksoftware de privacy onnodig aantast. Wel moet bijvoorbeeld ruimte zijn voor werkgevers en werknemers om deze software op een goede manier in te zetten, bijvoorbeeld om overbelasting van werknemers te voorkomen. |
| CDA | Oneens | Meekijksoftware heeft een brede definitie, hier valt bijvoorbeeld ook logging onder. Het CDA vindt het niet wenselijk om een van de beste manieren voor een bedrijf om datalekken te voorkomen te blokkeren en daarom zijn we tegen de stelling. Uiteraard zijn we voor de bescherming van de privacy van thuiswerkers. |
| D66 | Eens | Het monitoren van werknemers is een verwerking van persoonsgegevens. Daarvoor is een legitieme reden vereist. Zelden zijn dit soort surveillance-methodes wenselijk en toegestaan. Werknemers hebben het recht op privacy, ook als ze thuis werken. Met de D66 initiatiefwet ‘werken waar je wilt’ willen we werknemers het recht op thuiswerken geven, zodat iedereen zelf kan aangeven of je een of meerdere dagen thuis of juist op kantoor wil werken. Met bestaande wet- en regelgeving hebben werkgevers al mogelijkheden om de werknemer te controleren. |
| GroenLinks | Eens | Het gebruik van meekijksoftware om thuiswerkers continu te monitoren is gestoeld op wantrouwen en betreft een verregaande vorm van surveillance en een ingrijpende inbreuk op de privacy. Wat GroenLinks betreft is deze software daarom ongewenst. Er zijn veel minder ingrijpende manieren voorhanden om de prestaties van thuiswerkers te monitoren en te beoordelen. |
| SP | Zeer eens | De verhouding tussen werknemers en werkgevers moet zijn gebaseerd op vertrouwen. Meekijksoftware is een vorm van wantrouwen. |
| Partij voor de Dieren | Zeer eens | De Partij voor de Dieren wil dat meekijksoftware vanuit de werkgever wordt verboden. Deze software is een onrechtmatige inbreuk op de privacy van werknemers. Bovendien verslechtert hiermee de positie van de werknemer ten aanzien van de werkgever, terwijl de Partij voor de Dieren juist van mening is dat deze positie versterkt dient te worden. |
| SGP | Neutraal | Een werkgever moet kunnen controleren of een werknemer zijn werk goed doet. Meekijksoftware gaat hierin erg ver. Een werkgever kijkt op de werkvloer ook niet constant wat de werknemer doet. Daarnaast moet thuis ook thuis kunnen zijn. Het is niet wenselijk als werkgevers zich teveel in thuissituaties mengen door constant toe te kijken. |
| 50PLUS | Oneens | Het controleren van werknemers is – binnen de regels van de Autoriteit Persoonsgegevens – niet verboden, mits rekening wordt gehouden met de privacy. Heimelijke controle mag als regel niet, tenzij er sprake is van een redelijke verdenking van strafbaar of verboden handelen, zoals diefstal of fraude. |
| BBB | Zeer eens | De werkgever heeft niks te zoeken in de huiskamer van de werknemer. Ook niet als deze thuis werkt. Een werknemer moet te allen tijde privézaken kunnen regelen tijdens werktijd. Vaak moet dat ook omdat onze maatschappij nog niet is ingericht op 24 uur per dag online zaken regelen. |
| Volt | Mee eens | Er is geen enkele reden voor een werkgever, die niet in de 19e eeuw is blijven hangen, om dit te willen. Los van dit zakelijke aspect is dit soort inbreuk op de privacy voor Volt volstrekt ontoelaatbaar. |
| Piratenpartij | Zeer eens | Iedereen heeft recht op privacy, ook werknemers. Waar meekijksoftware op kantoor al niet is toegestaan geldt dit ook bij het thuiswerken. |
| Jezus Leeft | Zeer oneens | Geen toelichting |
| LP | Neutraal | Het getuigt niet van vertrouwen in de mensheid, de arbeidsproductiviteit monitoren is begrijpelijk maar daar zijn meerdere wegen toe. |
| De Groenen | Eens | Dat risico leggen we bij de werkgever. |
Conclusie
Waar partijen op sommige punten redelijk eensgezind zijn, lopen de standpunten op andere gebieden sterk uiteen.
Waar de meeste partijen het over eens zijn, is dat de overheid transparanter moet worden op digitaal gebied, bijvoorbeeld met open source software. Daarnaast is er overeenstemming over het feit dat data en persoonsgegevens van Nederlandse burgers niet in de Verenigde Staten of China opgeslagen mag worden. Ook over de macht van big tech-bedrijven is veel overeenstemming: die macht moet beperkt worden. In hoe partijen deze zaken in de praktijk aan willen pakken, verschillen zij wel onderling.
Meer verschil zit er in de standpunten op het gebied van privacy en criminaliteit. Zo is de Sleepwet onderwerp van discussie: zeven partijen zijn van mening dat deze wet moet worden afgeschaft, waaronder de Partij voor de Dieren en de SP. Vijf andere partijen, onder meer het CDA en de VVD, geven juist aan dat zij de sleepwet willen houden.
Het inleveren op privacy ten behoeve van terrorismebestrijding blijkt een heikel punt: zes partijen geven aan dat overheidsinstanties geen persoonsgegevens mogen opvragen in de strijd tegen terrorisme, terwijl acht partijen hier wel grond voor zien.
Ook over predictive policing – het voorspellen van criminele activiteiten met behulp van algoritmes – denken partijen verschillend. Vier partijen, waaronder VVD en SGP, vinden het gebruik van deze algoritmes een goede ontwikkeling voor de bestrijding van criminaliteit. Veel andere partijen zien predictive policing als een middel dat discriminatie in de hand werkt en zijn er daarom op tegen.
Opzet kieswijzer
VPNGids.nl legde alle politieke partijen die zich bij de Tweede Kamerverkiezingen verkiesbaar stellen 12 stellingen voor op het gebied van privacy en online veiligheid. De meeste Tweede Kamerpartijen namen deel aan de kieswijzer en zonden hun standpunten in. Een aantal partijen heeft – ondanks herhaalde oproepen – besloten niet deel te nemen aan de kieswijzer.
Partijen die we hebben benaderd maar die niet hebben deelgenomen:
- PVV
- PvdA
- ChristenUnie
- DENK
- FvD
- Partij voor de Toekomst
- Lijst Henk Krol
- Basisinkomen Partij
- Bij1
- VSN (Vrij en Sociaal Nederland)
- Nieuwe Democratie
- Code Oranje
- NIDA
- JA21
David Janssen
Cybersecurity analist
David is cybersecurity analist en een van de oprichters van VPNgids.nl. Sinds 2014 heeft hij internationale ervaring opgedaan in het werken met overheden, NGO’s en de private sector als cybersecurity- en VPN-deskundige en adviseur.
Meer artikelen uit de sectie Nieuws
Kijk EK voetbal 2024 Nederland – Oostenrijk live, waar je ook bent
25 juni 2024
Datalek bij DUO: 60.000 e-mailadressen online zichtbaar
24 juni 2024
NK wielrennen 2024 kijken: gratis livestream
23 juni 2024
Laat een reactie achter
Op zoek naar een VPN?
Bekijk ons overzicht met de meest betrouwbare, snelle en veilige VPN-services. Uitgebreid getest door experts.
Bekijk welke VPN het beste bij je past
